اساسنامه بنیاد ملی نخبگان

مصوب جلسات 552، 553، 554،555 ،556 ،557 ،558 ،559، 560، 561، 562 مورخ 24/9/83 ،22/10/83 ، 6/11/83 ، 20/11/83 ، 4/12/83 ، 18/12/83 ، 16/1/84 ،30/1/84 ، 13/2/84 ، 27/2/84 و 10/3/84

شورای عالی انقلاب فرهنگی
مقدمه
نظر به تأکید مقام معظم رهبری در استفاده صحیح و مناسب از ظرفیت‌های علمی نخبگان در راستای توسعه کشور و لزوم حرکت انقلابی در مسیر رفع موانع و مشکلات تولید دانش و جنبش نرم‌افزاری در جلسه دیدار برخی از نخبگان علمی کشور با ایشان در مهر ماه 1383، بنیاد ملی نخبگان کشور با اساسنامه‌ای به شرح ذیل تشکیل می‌گردد:

فصل اول: کلیات
ماده 1- نام
نام بنیاد عبارت است از "بنیاد ملی نخبگان کشور" که از این پس در این اساسنامه به اختصار «بنیاد» نامیده می‌شود.
ماده 2- هدف
هدف از تأسیس بنیاد، عبارت است از برنامه‌ریزی وسیاستگذاری برای شناسایی، هدایت، حمایت مادی و معنوی نخبگان، جذب، حفظ و به‌کارگیری وپشتیبانی از آنان در راستای ارتقاء تولید علم، فناوری و توسعه علمی و متوازن کشور واحراز جایگاه برتر علمی، فناوری و اقتصادی در منطقه براساس سند چشم انداز کشوردرافق 1404.
ماده 3- وظایف
1ـ سیاستگذاری و برنامه‌ریزی برای:
الف ـپشتیبانی مادی و معنوی از نخبگان کشور
ب ـ شناسایی، هدایت و حمایت نخبگان به منظور ارتقاء تولید علم در کشور
ج ـ کشف، جذب و پرورش استعدادها و حمایت ازشخصیت‌های جامع الشرایط علمی
د ـ حمایت از نخبگان برای انجام فعالیت‌های تحقیقاتی و کارآفرینی
2ـ ایجاد هماهنگی میان سازمان‌ها و نهادهای مرتبط بانخبگان و نظارت بر فعالیت های مربوط به آنان در جهت اجرای سیاست ها و برنامه‌های مصوب
3ـ کمک به فراهم نمودن تسهیلات و امکانات لازم برای دسترسی محققان و نخبگان به تحقیقات جهانی و انتقال فناوری‌های جدید به کشور در راستای تحقق اهداف توسعه علمی ومتوازن کشور
4ـ کمک به فراهم نمودن تسهیلات و امکانات لازم برای حضور نخبگان درهمایش‌های علمی در داخل و خارج کشور
5ـ تشکیل شبکه جهانی ویژه نخبگان ایرانی درداخل و خارج از کشور
ماده 4- تعریف نخبه و احراز نخبگی
نخبه به فردبرجسته و کارآمدی اطلاق می‌شود که اثر گذاری وی در تولید علم، هنر و فناوری کشورمحسوس باشد و هوش، خلاقیت، کارآفرینی و نبوغ فکری وی در راستای تولید دانش و نوآوری موجب سرعت بخشیدن به رشد و توسعه علمی و متوازن کشور گردد. احراز نخبگی افرادبراساس آیین نامه پیشنهادی هیات امناء و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهدبود.
ماده 5- شکل حقوقی
بنیاد دارای شخصیت حقوقی مستقل است و به صورت مؤسسه دولتی و منحصراً براساس مقررات این اساسنامه تحت نظر رئیس جمهور اداره می‌شود. رئیس بنیاد معاون رئیس جمهور است.[1]

فصل دوم: ارکان
ماده 6- ارکان
بنیاد دارای ارکان زیرمی‌باشد:
1ـ هیأت امناء
2ـ رییس بنیاد
3ـ شورای نخبگان
ماده 7- هیات امناء
هیأت امناء عالیترین مرجع بنیاد در زمینه سیاستگذاری و تصمیم‌گیری ودارای کلیه اختیارات قانونی در حدود اهداف و وظایف بنیاد و اداره امور آن می‌باشد.ریاست هیات امناء با رئیس جمهوری‌اسلامی ایران می‌باشد.
ماده 8- ترکیب هیاتامناء[2]
الف: اعضای حقوقی
1ـ رئیس جمهور (رئیس هیات امناء)
2ـ معاون اول رئیس جمهور
3- معاون رئیس جمهور و رئیس بنیاد
3ـ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی
4ـ وزیر علوم،تحقیقات و فناوری
5ـ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
6ـ وزیر فرهنگ وارشاد اسلامی
7ـ وزیر آموزش و پرورش
8ـ رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی‌کشور
9ـ رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی
10ـ رئیس نهادنمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها
11ـ رئیس جهاد دانشگاهی
12ـ رئیس دانشگاه آزاد اسلامی
تبصره 1ـ برای پیشبرد اهداف بنیاد، قائم مقام رئیس بنیادطبق ضوابط تصویب شده توسط هیات امناء و با رعایت شرایط مندرج در ماده 10 اساسنامه منصوب می‌شود.
تبصره 2ـاحکام اعضای فوق الذکر توسط رئیس هیات امناء صادر خواهدشد.
ب : اعضای حقیقی[3]
نه نفر از شخصیت‌های خبره و نخبه علمی کشور به عنوان اعضای حقیقی که دو نفر از آنها ازعلمای برجسته حوزه‌های علمیه به انتخاب شورای عالی حوزه علمیه قم و دو نفر ازبانوان نخبه علمی کشور می‌باشند.
تبصره 3ـاحکام اعضای فوق الذکر به پیشنهاد رئیس بنیاد و با حکم رئیس هیات امناء صادرخواهد شد.
ماده 9- وظایف هیئت امناء

1ـ تعین سیاست‌ها و برنامه‌ها و خط مشی فعالیت‌های بنیاد
2ـ تصویب سیاستها و برنامه‌های لازم در ارتباط با نخبگان که توسط رئیس جمهور ابلاغ می‌شود
3ـ سیاستگذاری و تصمیم‌گیری کلان در خصوص نخبگان و تصویب آیین‌نامه‌های داخلی و اجرایی بنیاد
4ـ بررسی و اتخاذ تصمیم در موردپیشنهادهای رئیس بنیاد و یا پیشنهادهایی که از جانب حداقل یک سوم از اعضاء هیات امناء ارائه شده باشد
5ـ تصویب نمودار سازمانی و پست‌های مورد نیاز بنیاد
6ـ تصویب بودجه و ترازنامه سالیانه بنیاد
7ـ تصویب آیین‌نامه‌های نحوها رائه کمک‌های مادی و معنوی بنیاد به نخبگان
8ـ ایجاد هماهنگی بین دستگاه ها،مراکز و نهادهایی که متولی امور نخبگان می‌باشند
9ـ پیشنهاد ادغام مؤسسات وواحدهای سازمانی دستگاه های اجرایی که در رابطه با امور نخبگان فعالیت‌ می‌نمایند به مراجع قانونی ذی‌ربط جهت تصویب
10ـ تصویب اساسنامه صندوق‌های حمایتی در ارتباط با نخبگان علمی و دانشمندان و پژوهشگران
11ـ تصویب آیین‌نامه جذب و به‌کارگیری نخبگان علمی کشور و نحوه ارائه کمک‌های مادی و معنوی به آنان
12ـ تصویب آیین‌نامه‌‌ها و مقررات مورد نیاز بنیاد
13ـ بررسی و اتخاذ تصمیم در اموری که از سوی رئیس هیات امناء یا رئیس بنیاد در دستور کار هیات امناء قرار می‌گیرد و در راستای تحقق اهداف و انجام وظایف بنیاد است.
14ـ پیشنهاد اصلاح و یا تغییر اساسنامه به شورای عالی انقلاب فرهنگی
15ـ بررسی و تصویب کلیه ضوابط پیشنهادی از سوی شورای نخبگان

تبصره 1-جلسات عادی هیات امناء سالی دوبار به پیشنهاد رئیس بنیاد تشکیل می‌شود. هر جلسه با حضور حداقل دو سوم از اعضا هیات امناء رسمیت می‌یابد و تصمیمات با رأی موافق اکثریت اعضای حاضر در جلسه معتبر می‌باشد.
تبصره 2- جلسات فوقالعاده هیأت امناء برحسب ضرورت با پیشنهاد رئیس بنیاد و یا رئیس هیات امناء تشکیل می‌شود.
تبصره 3- ایجاد هرگونه مؤسسه در ارتباط با نخبگان با تأیید بنیاد به تصویب مراجع قانونی ذی‌ربط می‌رسد.
تبصره 4-هیأت امنا می‌تواند برخی از وظایف خود را به کمیسیون دائمی هیأت امنای بنیاد، مرکب از تعدادی از اعضای هیأت امنا، تفویض نماید. آیین‌نامه طرز تشکیل و شرح وظایف این کمیسیون توسط هیأت امنا به تصویب خواهد رسید.[4]

ماده 10- رئیس بنیاد
رئیس بنیاد (معاون رئیس جمهور) بالاترین مقام اجرایی بنیاد است. قائم مقام رئیس بنیاد از میان اعضاء هیات علمی و واجد شرایط زیر انتخاب می‌شود:
1ـ دارای توانمندی علمی،پژوهشی و اجرایی در امور مربوط به نخبگان باشد.
2ـ دارای سوابق علمی و اجرایی درخشان بوده و آشنا با جامعه نخبگان و نیازهای علمی آنان باشد.
3ـ آشنا به معیارهای استاندارد بین المللی و سازوکارهای بنیادهای نخبه پرور جهان باشد.
4ـنسبت به نظام‌های علمی، اداری، مالی، اقتصادی و برنامه‌ریزی و مدیریت کشور اشراف داشته باشد.
تبصره-ریاست بنیاد و قائم مقام ایشان به عنوان سمت آموزشی وپژوهشی محسوب می‌شود.

ماده 11- الف ـ وظایف رئیس بنیاد
1ـ اجرای کلیه مصوبات هیائت امناء
2ـ اداره و هدایت امور بنیاد و نظارت بر حسن اجرای فعالیت‌های آن درچارچوب اساسنامه، ضوابط و مقررات مصوب هیات امناء
3ـ اداره شورای نخبگان
4ـتأمین ساز و کار لازم جهت عملیاتی کردن ایده‌های نخبگان
5ـ هماهنگی و هدایت مراکز علمی، اجرایی، تولیدی، خدماتی (دولتی و غیردولتی)برای جذب و به‌کارگیری نخبگان کشور
6ـ پیشنهاد اصلاح و یا تغییر در مواد اساسنامه به هیات امناء و پس ازتأیید هیات امناء جهت تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی
7ـ برنامه‌ریزی برای تقویت روحیه و انگیزه‌های دینی، اخلاقی و ملی نخبگان در جهت خدمت به کشور
8ـارائه گزارش سالانه از فعالیت‌های بنیاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی
9ـ اطلاع رسانی مناسب و سالیانه به افکار عمومی در مورد فعالیت‌های بنیاد
10ـ نصب و عزل کارکنان بنیاد، تعیین حقوق و دستمزد آنان طبق مقررات و آئین نامه استخدامی بنیاد که به تصویب هیات امنا می‌رسد.
11ـ حفظ و حراست اموال و دارایی‌های منقول وغیرمنقول بنیاد
12ـ تهیه گزارش عملکرد سالانه بنیاد و ارائه آن به هیات امناءبرای بررسی
13ـ نمایندگی بنیاد در کلیه مراجع اداری و قضایی با حق توکیل به غیربرای استیفای حقوق بنیاد در حدود مقررات
14ـ ارائه ترازنامه و صورت منابع ومصارف ترکیبی سالانه هیات امناء برای تصویب

ماده 12- شورای نخبگان، شورای علمی بنیاد است که ترکیب اعضای آن متشکل از رئیس بنیاد(رئیس شورا)، قائم مقام و معاونان بنیاد و هفت تا یازده نفر عضو حقیقی می باشد که از میان نخبگان با پیشنهاد رئیس بنیاد و تائید هیات امنا و حکم رئیس بنیاد برای مدت پنج سال منصوب می‌شوند. شرایط و ویژگی اعضای شورای نخبگان و وظایف آن توسط هیات امنا تعیین می شود.

فصل سوم: امور مالی و اداری
ماده 13- بودجه بنیاد از محل کمک‌های پیش بینی شده در ردیف‌های بودجه سالیانه کل کشور و کمک‌ها و هدایای اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از دولتی و غیردولتی تأمین می‌شود.
تبصره 1- بنیاد می‌تواند از محل منافع حاصل از تمامی موقوفات در نظر گرفته شده برای امور نخبگان برای برنامه‌های حمایتی و هدایتی خود استفاده نماید.
تبصره 2- دستگاه های اجرایی می‌توانند درقالب مقررات قانونی مورد عمل قسمتی از اعتبارات سالیانه خود را جهت کمک به بنیاد اختصاص دهند.

ماده 14 – بنیاد ملی نخبگان بر اساس آیین‌نامه‌ها و مقررات اداری،مالی، معاملاتی، استخدامی و تشکیلاتی خاص مصوب هیات امناء که به تأیید رئیس هیات امناءمی‌رسد، بدون الزام به رعایت قانون محاسبات عمومی، قانون مدیریت خدمات کشوری و سایرقوانین و مقررات عمومی، اداری، مالی و معاملاتی و استخدامی اداره خواهد شد[5].

فصل چهارم: مقررات متفرقه
ماده 15-محل اصلی بنیاد در تهران است و علاوه بر آن باتصویب هیات امناء می‌تواند نمایندگی‌هایی در داخل و یا خارج از کشور داشته باشد.
ماده 16-اموال منقول و غیرمنقول و حقوق و سایر امکانات بنیاد متعلقبه دولت است که در صورت انحلال بنیاد به نهاد ریاست جمهوری تحویل خواهدشد.

[1] - اصلاح شده در جلسه پانصد و نود و سه مورخ 23/08/1385 شورای عالی انقلاب فرهنگی
[2] -اصلاح شده در جلسه پانصد و نود و سه مورخ 23/08/1385 شورای عالی انقلاب فرهنگی
[3]-اصلاح شده در جلسه پانصد و هشتاد و هفت مورخ 20/04/1385 شورای عالی انقلاب فرهنگی
[4]- الحاقی بر اساس مصوبه جلسه ششصد و هفتاد و سه مورخ 4/8/1389 شورای عالی انقلاب فرهنگی
[5]- اصلاح شده در جلسه هفتصد مورخ 17/08/1390 شورای عالی انقلاب فرهنگی


سند راهبردی کشور در امور نخبگان